ဘန္းစကား ( ၂ )

တစ္ဖူနာသည္
အခြင္႔အေရး တစ္စိတ္တေဒသ ၿဖစ္သည္
သုံးပု႔ဖဲကစားရာတြင္ ဖဲသု႔းၿပားကို တစ္ဖူေခၚ၍ ၁၂ၿပား ( ၄ဖူ ) ရရွိေသာအခါ ဖူလုံသည္
ဟုေခၚသည္ ။ ထိုအခါ တစ္ေယာက္ေယာက္က အနိဳင္ရသြားက တစ္ဖူအတြက္မွ်
အေလွ်ာ္မေပးရေခ် ။ အကယ္၍ တစ္ဖူ ၊ ႏွစ္ဖူ ၊ သု႔းဖူ စသည္႔ ေလွ်ာ႔၍ေနက အေလွ်ာ္အတြက္က် ေပးရသည္ ။ ထိုသို႔ မိမိအတြက္ ေလးဖူရေအာင္ ၾကိဳးစားရာတြင္
အခြင္႔မသင္႔၍ တစ္ဖူရထိုက္လ်က္ မရဘဲ သု႔းဖူရေသာအခါ တစ္ဖူနာသည္ ၊ တစ္ဖူလို
သည္ စသည္ၿဖင္႔ သုံးႏႈန္းသည္ ။ ထိုအေၾကာင္းကိုစြဲ၍ ရသင္႔ေသာ အခြင္႔အေရး
လက္လႊတ္နစ္နာရေသာအခါတြင္ေသာ္ တစ္ဖူနာသည္ဟူ၍လည္းေကာင္း ၊ ေအာင္
ၿမင္လုနီး ခရီးေလးပုံသုံးပုံ ဆိုက္၍ တစ္ပုံခန္႔ လိုေနေသးလ်က္ အခြင္႔မဆိုက္ေတာ႔သည္႔
အခါ တစ္ဖူလိုသည္ဟူ၍လည္းေကာင္း တင္စား၍ သုံးႏႈန္းသည္ ။
ေတာသည္ ဝင္၍ေၿပာသည္ ၊ ၾကားဝင္သည္ ၊ အားေပးအားေၿမွာက္ၿပဳသည္
တူရိယာသံႏွင္႔အတူ သီခ်င္းဆိုရာတြင္ သီဆိုသူလည္း အသက္ရႈခြင္႔ အနားရ၍ စည္းဝါးလည္း အတိုင္းအတာၿပည္႔မွီ ကိုက္ညီ တိက်ေစရန္ သီခ်င္းမပါဘဲ တီးလုံးခ်ည္း
သက္သက္ ၊ စည္းဝက္ ၊ တစ္စည္း ၊ ႏွစ္စည္း စသည္ အခိုက္အတန္႔အားၿဖင္႔ ၾကားညွပ္
ၿဖည္႔ဆက္တီးမႈတ္ေပးရသည္ကို ေတာသည္ဟုဆိုသည္ ။ ထိုမွတစ္ပါး သီခ်င္းစ၍ မဆိုမီ
အသံၿပသည္႔ သေဘာၿဖင္႔ တီးလုံးခ်ည္းသက္သက္ အစပ်ဳိး၍ တီးမႈတ္သည္ကိုလည္း
ေတာသည္ဟု ဆိုသည္ ။ ထိုသေဘာကို တင္စား၍ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ ၿပဳမူေၿပာဆိုသည္ကို ဝင္စြက္သည္႔သေဘာၿဖင္႔ၿဖစ္ေစ ၊ လိုက္ေလ်ာေထာက္ခံေသာ
သေဘာအားၿဖင္႔ၿဖစ္ေစ ေၿပာဆိုၿခင္းစသည္ႏွင္႔ ေၿပာဆိုေလေအင္ စကားေၾကာင္း၍
လႈ႔ံႏိႈးလမ္းခင္းေပးၿခင္းတို႔ကို တင္စား၍ ေတာသည္ဟုပင္ ဆိုသည္ ။
ထီးရိုးရွည္သည္ ကဲလြန္ၿပဳမူသည္
ထိုစကားမွာ " ေမာင္ေမာင္ဆိုေလ ထီးရိုးရွည္ " ဟူေသာ စကားမွ စတင္သည္ ။ အသည္
သားတစ္ဦးအား မင္းမႈေတာ္ထမ္း ထီးေတာ္မိုးအၿဖစ္ ေၿမွာက္စား၍ လူအမ်ားက မင္းညီ
မင္းသား အႏြယ္ကဲ႔သို႔ ေမာင္ေမာင္ဟု အမည္ဦးတပ္ကာ ေခၚေလရာ ေမာင္ေမာင္ဟု
အေခၚခံံရတိုင္း စိတ္ေနၿမင္႔၍ သူကိုင္ေဆာင္ေသာထီးကို ထီးရိုးတစ္လက္မစီ ၿမွင္႔၍
ကိုင္ေလသၿဖင္႔ ထီးရိုးရွည္၍ ရွည္၍သာ တက္လာသည္ကို စြဲလ်က္ " ေမာင္ေမာင္ဆိုေလ
ထီးရိုးရွည္ " ဟု ဆိုၾကသည္ ။ ထိုသေဘာကို စြဲမွီ၍ မလိုလားေလ ပိုၿပီးကဲေလ ..စသည္
အားၿဖင္႔ ဆန္႔က်င္ေတာ္လွန္၍ ကဲလြန္ၿပဳမူသည္ကို အဓိပၸာယ္ယူကာ တင္စားသုံးႏႈန္း
ေနၾကသည္ ။ " ေၾကာက္တယ္ဆိုေလ ၊ ေၾကာင္ကေလးနဲ႔တို႔ေလ " ၊ " ဆိုေလ ကဲေလ
မန္းေလၿပဲေလ " ဟူေသာ စကားပုံနည္းတူ အဓိပၸာယ္ ေၿပာင္းလာသည္ ။
ထိုသည္ စိတ္လိုရာ အႏွ႔ံသြားေနသည္ မူးယစ္စၿပဳေနသည္
ဝိဇၨာဓိုရ္ဟူေသာ စကားႏွင္႔စပ္၍ ဝိဇၨာ ၊ ေဇာ္ဂ်ီ စသည္တို႔ ကမၼဇႏၱိတန္ခိုးၿဖင္႔ ေပါက္ေၿမာက္ သိဒၶိေပါက္ၿခင္းကို ဝိဇၨာဓိုရ္သည္ဟု သုံးႏႈံးၾကသည္ ။ ထိုစကားမွတစ္ဆင္႔
စိတ္လိုရာ အႏွံ႔သြားလာေနသည္ဟူ၍လည္းေကာင္း ၊ မူးယစ္၍ စိတ္ကူးလွည္႔ပတ္ေန
သည္ကို ထိုေနသည္ဟူ၍လည္းေကာင္း တင္စားသုံးႏႈန္းၾကသည္ ။
ေဒါင္းေတာက္သည္ အႏွ႔ံအၿပား ရွာေဖြသည္
ဥေဒါင္းဌက္မ်ားသည္ ၾကက္မ်ား အစာေကာက္သကဲ႔သို႔ ဆက္ကာဆက္ကာ လည္ေငါက္
၍ ဟိုဟိုသည္သည္ ႏႈတ္သီးေတာက္ေလ႔ရွိသည္ ။ ထိုနည္းပမာကို တင္စား၍ ေနရာအႏွ႔ံ
အၿပား လွည္႔ကာၿပန္ကာ မနားမေနရွာေဖြၿခင္းကို ေဒါင္းေတာက္ေအာင္ရွာသည္ ၊ ရွာ၍
ေဒါင္းေတာက္သည္ဟူ၍ သုံးစြဲၾကေလသည္ ။
ဓားေစာက္ကမ္း ( ဓားေဆာက္ကမ္း ) ထင္ရာကို မဆင္မၿခင္ ဇြတ္တရြတ္ ၿပဳမူတတ္သူ
မိုက္မဲေသာ သားငယ္သည္ ဓားေတာင္းေသာ ဖခင္အား ဓားကို အလိုက္သင္႔ မေပးဘဲ
ဓား၏ အေဆာက္ဘက္မွကမ္းၿခင္း ( သို႔မဟုတ္ ေစာက္ထိုးကမ္းၿခင္း ) ေၾကာင္႔ လွမ္းယူ
သူ ဖခင္အား ထိခိုက္ရွနာေစသည္ကို အေၾကာင္းၿပဳ၍ မဆင္မၿခင္ မိုက္မဲစြာ ၿပဳမူတတ္
သူကို ဓားေဆာက္ကမ္းဟု ေခၚဆိုၾကသည္ ( အခ်ဳိ႕က " တေစာက္ကန္း " ဟူ၍
တစ္ဖက္သတ္တည္း အေစာက္နက္လွစြာ ကန္းတီးမိုက္မဲသည္ဟူေသာ သေဘာၿဖင္႔
ယူဆၾကေသးသည္ ။
နတ္သမီး ၿပည္တန္ဆာမ ၊ မိန္းမရႊင္
စစ္မၿဖစ္မွီကေပၚေသာ မီးၿခစ္တံဆိပ္မ်ားအနက္တြင္ နတ္သမီးတံဆိပ္လည္း ပါရွိေလရာ
ထိုတံဆိပ္ပါေသာ မီးၿခစ္ေပၚတြင္ " ဥတုသုံးပါးခံသည္ " ဟူေသာ စာတမ္းပါရွိေလသည္။
ဆိုလိုၿခင္းမွာ ထိုမီးၿခစ္သည္ ပူၿပင္းၿခင္း ၊ စိုထိုင္ၿခင္း ၊ ေအးၿမၿခင္း စေသာ ေႏြမိုးေဆာင္း
ဥတုသုံးပါးလုံး၏ ရာသီဟူသမၽွ်တြင္ မခၽြတ္မယြင္း အသုံးခံေၾကာင္း ေၾကာ္ၿငာၿခင္း
ၿဖစ္သည္ ။ ထိုစာတန္းကို အဓိပၸာယ္တလြဲေကာက္ယူ၍ ၿပည္႔တန္ဆာမမ်ားအား သေရာ္
ေသာအားၿဖင္႔ နတ္သမီးတံဆိပ္မီးၿခစ္ ၊ နတ္သမီးဟူ၍ တင္စားေခၚၾကသည္ ။
အခ်ဳိ႔လည္း ကာမဂုဏ္ခံစားၿခင္းမ်ားေသာ နတ္ၿပည္မွ စကားလုံးအနက္ယွဥ္သၿဖင္႔
ႏႈတ္တြင္လာခဲ႔ေလသည္ ။
ႏို႔သက္ခံစို႔သည္ ကေလးငယ္မ်ားသည္ မိခင္၏ႏို႔ကို အနည္းငယ္ အားစိုက္၍ လွ်ာႏွင္႔ စုပါယူၿခင္းၿဖင္႔
ႏို႔ခ်ဳိစို႔ေသာက္ရေလသည္ ။ သို႔ရာတြင္ ပ်င္းေသာ ကေလးငယ္မ်ားႏွင္႔ သက္သာမႈကိုၾကိဳက္ေသာ ကေလးမ်ားသည္ တစ္ၾကိမ္စုပ္ယူလိုက္ၿပီးေနာက္ စုပ္အားၿဖင္႔
အလိုအေလ်ာက္ သက္က်လာေသာ ႏို႔ရည္ေပါက္ကို ခံယူကာ ငုံသြားရင္း ႏို႔စို႔တတ္ေလ
သည္ ။ ထိုမွတစ္ပါးလည္း မိခင္မဲ႔ေသာ ႏို႔စို႔ကေလးမ်ားအား သူတစ္ပါး၏ မိခင္ႏို႔သက္
သည္႔အခါ ( ႏို႔အားေကာင္း၍ ကေလးငယ္ မစုပ္ေသာ ႏို႔မွ တစ္ဖက္စုပ္အားေၾကာင္႔ ယို
က်ေသာအခါ ) ခြက္ၿဖင္႔ခံယူ၍ တိုက္ေကၽြးရေလသည္ ။ ထိုသို႔အားၿဖင္႔ ကိုယ္တိုင္ၾကိဳးစား
အားထုတ္ၿခင္း မရွိဘဲ ေသာ္လည္းေကာင္း ၊ ကိုယ္ပိုင္အစြမ္းအစ အရင္းအႏွီးမရွိဘဲ
ေသာ္လည္းေကာင္း ၊ အလိုအေလ်ာက္ သက္ေရာက္လာမည္႔ သူတစ္ပါး၏ ၾကိဳးပမ္းမႈမွ
ေပၚထြက္လာသည္႔ အခြင္႔အေရးကို ေစာင္႔စားမွီခိုရေသာအခါတြင္ ပမာတင္စား၍
ႏို႔သက္ခံစို႔သည္ဟု ဆိုၾကေလသည္ ။
ပက္စာခြာ ဖ်ာသိမ္းသည္ ေနာက္ဆုံး အၿပီးသတ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သည္
ပြဲကရာတြင္ ပြဲၿပီး၍ ဇတ္လမ္း ဇတ္ကြက္ သိမ္းၿပီးေနာက္ ေနာက္ဆုံးေသာ အလုပ္သည္
ဗုံမ်ားမွ ပတ္စာတို႔ ခြာပစ္ၿခင္း ၊ ခင္းထားေသာ ဖ်ာမ်ား သိမ္းဆည္းၿခင္းတို႔ပင္ ၿဖစ္ေလ
သည္ ။ ထိုသေဘာကို တင္စား၍ ေနာက္ဆုံးၿဖစ္ေသာ အဆင္႔ကို ေဆာင္ရြက္သည္႔အခါ
သုံးႏႈန္းသည္ ။
ပုတ္သင္ဥေပၚသည္ အၿပစ္အနာအဆာ လွ်ဳိ႕ဝွက္ခ်က္ေပၚသည္
ထိုစကားသည္ " ေညာင္ၿမစ္တူးလွ်င္ ပုတ္သင္ဥေပၚသည္ " ဆိုေသာ စကားမွ ၿဖတ္ေတာက္ သုံးစြဲၿခင္း ၿဖစ္သည္ ။ အေသးစိတ္ကို လိုက္စစ္ေသာအခါ မေဖာ္သင္႔ေသာ
အရမ်ား ေပၚလာသည္ကိုရည္၍ သုံးႏႈန္းေသာ ဥပမာၿဖစ္သည္ ။ ထိုစကားကို မေဖာ္လိုဘဲ
ေပၚလာေသာကိစၥတြင္ တင္စား၍သုံးသည္ ။ ( ပုတ္သင္တို႔သည္ ေညာင္ပင္ၿမစ္ အေခါင္း
တြင္ ဥေလ႔ရွိၾကသည္ ။ )
ေဖ်ာက္ဆိတ္လုပ္သည္ အရာရာတြင္က်ယ္ၿခင္း ၊ အေၿပာင္းအလဲမရွိ ၊ တစ္ထပ္တည္း ေၿပာဆိုၿခင္း
မိုးေပၚရွိၾကယ္တစ္လုံးကို မသိ၍ တစ္စုံတစ္ဦးအားေမးေသာ္ ေဖ်ာက္ဆိတ္ၾကယ္ဟု
ေၿပာသည္ ။ အၿခားတစ္လုံးကို ေမးၿပန္လွ်င္လည္း ေဖ်ာက္ဆိတ္ၾကယ္ပင္ ေၿပာသည္ ။
သို႔ႏွင္႔ တစ္မိုးလုံး ေဖ်ာက္ဆိတ္ခ်ည္းပင္ ရွိေတာ႔သကဲ႔သို႔ ထပ္တလဲလဲသာ ေၿပာသည္ကို
စြဲ၍ တစ္မိုးလုံး ေဖ်ာက္ဆိတ္ခ်ည္းၿဖစ္ေနသည္ဟု သု႔ၚႏႈန္းသည္ ။ ထိုစကားမွ အဓိပၸာယ္
ေၿပာင္းလဲ၍ ေဖ်ာက္ဆိတ္ၾကယ္သည္ မိုးေကာင္းကင္တစ္ၿပင္လုံး ေနရာအႏွ႔ံ သြားလာ
က်က္စားနိဳင္ဘိသကဲ႔သို႔ ယူဆကာ အရာရာတြင္ လိုက္ပါၾသဇာေပးတတ္သူ ၊ ေရာဝင္၍
ေပၚလြင္ေအာင္ ၿပဳတတ္သူမ်ားကို တင္စား၍သုံးသည္ ။
ဗူးသြင္းသည္ မေကာင္းေသာ ပညာေပးသည္ ၊ ဆြဲေဆာင္သည္
စုန္းတို႔သည္ မိမိခ်စ္ၿမတ္ႏိုးေသာသူအား ပညာတစ္ဆင္႔ေပးလိုေသာအခါ ဗူးဟုေခၚသည္႔
တန္ခိုးပညာကိန္းေအာင္းေသာ သတၱိဓာတ္ကို ထိုသူမသိေစဘဲ အစားအစာတြင္ ပေယာဂပညာၿဖင္႔ ၿမွဳပ္သြင္းၿပီး တိုက္ေကၽြးကာ ဝမ္းထဲသို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးတတ္ၾကသည္ဟု
ဆိုသည္ ။ ထိုဗူးဝင္သြားေသာအခါ ထိုသူသည္ စုန္းပေယာဂပညာကို အလိုအေလွ်ာက္တတ္ကၽြမ္းၿပီး သူတစ္ပါးကို ၿပဳစားနိဳင္သည္ဆိုသည္ ။ စုန္း၏အတတ္ကို
လိုသူက စုန္းပညာသည္တို႔ထံမွ အလိုအေလွ်ာက္ဗူးသြင္းယႈသည္လည္း ရွိသည္ ။
ထိုသို႔သြင္း၍ ဝင္ေသာအခါ ဗူးဝင္သည္ဟု ဆိုသည္ ။ အကယ္၍ ဗူးသည္ ေခ်ာေမာစြာ
မဝင္ပါက ေရာဂါေဝဒနာၾကီး ခံစားရတတ္သည္ဟု ဆိုသည္ ။ ထိုသို႔ မဝင္ေသာ ဗူးကို
ၿဖစ္ေစ ၊ ဝင္ၿပီးေသာ ဗူးကိုၿဖစ္ေစ မလို၍ ပေယာဂပညာၿဖင္႔ ထုတ္ပယ္ပစ္ေသာအခါ
ဗူးခ်သည္ဟု ဆိုသည္ ။ ထိုသေဘာကို တင္စား၍ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္က အၿခားလူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္အေပၚ တြဲဖြဲ႔ မိမိအူဝါဒ ၾသဇာကိန္းဝင္ေအာင္ လႊမ္းမိုးသြတ္သြင္းၿခင္း
ကို တင္စား၍ ဗူးသြင္းသည္ဟု လည္းေကာင္း ၊ ထိုသို႔ သူတစ္ပါး၏ ပေယာဂ ၊ ဝါဒ ၊ ၾသဇာ
တို႔ ပယ္ထုတ္သည္ကို ဗူးခ်သည္ဟူ၍လည္းေကာင္း သုံးႏႈန္းၾကသည္ ။
ေဘာင္ဘင္ခတ္သည္ ပညာစြမ္းရည္သတၱိမဲ႔သၿဖင္႔ ပို၍ဝင္႔ဝါလႈပ္ရွားသည္
ေရၿဖည္႔ေသာအိုးကို ေရႊ႕ေၿပာင္းသယ္ယူေသာအခါ ေရမ်က္ႏွာၿပင္သည္ လိႈင္းခတ္၍ အိုးအုံအတြင္းတြင္ ရိုက္ခတ္ေနသည္ကို ေဘာင္ဘင္ခတ္သည္ဟု ဆိုရာ ေရမၿပည္႔ေသာ
အိုး ေဘာင္ဘင္ခတ္သည္ဟူ၍ ပညာစြမ္းရည္ မၿပည္႔စုံသူမ်ား လႈပ္ရွားတက္ၾကြ မာန္မာန
ဝင္တတ္သည္ကို ခိုင္းႏႈိင္း၍ စကားပုံၿပုထားသည္ ။ ေရၿပည္႔ေသာအိုးသည္ ေရၿပင္ရိုက္
ခတ္လႈပ္ရွားၿခင္းမရွိ ၿငိမ္သက္သကဲ႔သို႔ ပညာစြမ္းရည္ ၿပည္႔ဝလွ်င္ ဝင္႔ဝါလႈပ္ရွားမႈ ကင္းပ
၍ တည္ၿငိမ္သည္ ။ ဤသေဘာကို တင္စား၍ ပညာမဲ႔တို႔ ဝင္႔ဝါလႈပ္ရွားမႈတြင္ သုံးသည္ ။